„Czy więc nic nigdy nie może zostać naprawdę wyrażone, oddane w swoim stawaniu się anonimowym, nikt nigdy nie zdoła oddać bełkotu rodzącej się chwili, jak to jest, że, urodzeni z chaosu, nie możemy nigdy z nim się zetknąć, zaledwie spojrzymy, a już pod naszym spojrzeniem rodzi się porządek… i kształt…”
- Gombrowicz, Kosmos
Wystawa Chaos/Kosmos w Galerii Elektor to pokaz dzieł czterech włoskich artystów i artystek, mających za sobą już kilka wspólnych wystaw: Marca Angeliniego, EPVS (Elena Panarella Vimercati Sanseverino), Andrei Pinchi i Federici Zianni, z utworem muzycznym Sebastiana Vimercati w tle.
W starożytnej mitologii chaos i kosmos opowiadają o początku świata, w którym żywioły staczają między sobą walkę, ciała ulegają przekształceniu, jedne formy przeobrażają się w kolejne i wszystko miesza się ze sobą. Dopiero narodziny bogów pozwalają na uformowanie świata takiego jakim go znamy: nadanie bezkształtnym obiektom konkretnych form, włożenie w geometryczne ramy kuli ziemskiej, pól, lasów i rzek. Świat nabiera kształtu, a człowiek zaczyna tworzyć w nim swoje własne zasady, ład i harmonię – powstaje kósmos.
W prezentowanych na wystawie pracach geometryczne formy przeplatają się z płynnymi kształtami. Odnajdziemy tutaj dzieła odzwierciedlające te dwa antynomiczne pojęcia: ideę chaosu i nieładu oraz kosmosu, czyli harmonii. Część artystów w poszczególnych pracach tworzy swego rodzaju mikrokosmosy – uporządkowane światy w miniaturze, inni z kolei pokazują dzieło w ruchu, w trakcie powstawania, wychodzące poza linię nakreślającą jego kontur.
W obrazach Marca Angeliniego swobodnie rozlewające się po płótnie formy tworzą swoiste malarskie kompozycje. Geometryczne figury w intensywnych kolorach wprowadzają kontrast i mieszają się z płynnymi, hybrydowymi elementami stwarzającymi wrażenie ruchu. W serii Płynna pamięć, Angelini nawiązuje do płynności wspomnień oraz ich ulotności poprzez równie płynne figury w swoich dziełach. Artysta pozwala swojej sztuce wymknąć się poza precyzyjny plan czy też zarys. Andrea Pinchi tworzy z kolei obrazy, w których dominują geometryczne układy i stonowane kolory. W Ideomatique N.6 (Podczas galopu na pustyni Berberów) artysta przedstawia swoje wyobrażenie mózgu. Cienkie linie ze sznurka łączą ze sobą pojedyncze słowa, obrazy, idee, tworząc układ myśli, wspomnień, słów. Pinchi podobnie jak główny bohater gombrowiczowskiego Kosmosu próbuje znaleźć ład w tym chaotycznym zbiorze przypadkowych przedmiotów i zdarzeń z jakich składa się świat, używając w swoich pracach kawałków materiałów, które kojarzą mu się z danym słowem czy też myślą. Również Angelini w wielu pracach nadaje nowych znaczeń przedmiotom na pozór nieużytecznym, które na płótnie zyskują nowe życie. W serii Solar Panels, artysta wykorzystał zużyte panele fotowoltaiczne, które nie dają już światła, jednak w pracach Angeliniego ich popękana, pełna chropowatości powierzchnia migocze i błyszczy, a kompozycja obrazów i zastosowane kolory nawiązują do fenomenu rozszczepienia światła.
Federica Zianni reinterpretuje natomiast elementy kultury i starożytne mity, nadając im nowe, świeże spojrzenie. W rzeźbie Knock The Door Down Zianni wskazuje na przewrotną naturę człowieka, który tym samym przyrządem potrafi coś zbudować i naprawić, ale też zniszczyć. Artystka pozwala swoim rzeźbom przybierać swobodne kształty, które sprawiają wrażenie ruchu i niejako formują się na oczach widza. Rzeźba I’m looking for the Man odnosi się do mitu o Diogenesie z Synopy, który według legendy przechadzał się po mieście za dnia z włączoną latarnią, mówiąc, że „szuka człowieka”. Człowiek w rzeźbach Zianni jest nie do końca uformowany, a jego wątła sylwetka, będąca zaledwie zarysem, wskazuje na jego kruchość i niepewność.
W ramach wystawy Chaos/Kosmos EPVS (Elena Panarella Vimercati Sanseverino) prezentuje specjalnie wykonaną na tę okazję pracę pt. Saves, która stanowi swego rodzaju hołd do poprzednich wersji instalacji The Pool. Basen to miejsce kojarzące się nam głównie z beztroską letnich, słonecznych popołudni. W wykonaniu EPVS, basen to geometryczny zbiornik emocji i historii. W jednej z pierwszych wersji The Pool wzburzona woda nawiązywała do chaotycznej i brutalnej włoskiej polityki migracyjnej i losów migrantów, którzy zostali zatrzymani na sycylijskim wybrzeżu. Basen EPVS pokazuje to, co niewidoczne. Instalacji eksponowanej w Galerii Elektor akompaniuje utwór muzyczny Sebastiana Vimercati, odnoszący się do paraleli pomiędzy zamkniętą przestrzenią Basenu, a trudnościami z jakimi zmaga się obecnie ludzkość. Motywem przewodnim utworu jest ukazanie cierpienia i krzyku o pomoc, który nigdy nie zostaje usłyszany.
W Kosmosie Gombrowicza świat jawi się jako układanka bez rozwiązania. Wysiłek głównego bohatera włożony w nadawanie sensu zdarzeniom, obiektom, gestom i słowom, poszukiwanie ukrytych znaczeń i powiązań spełza na niczym, świat w swojej chaotyczności okazuje się niezrozumiały, a wszelkie próby okiełznania jego absurdalnej natury prowadzą nas samych do współuczestnictwa w tym chaotycznym spektaklu. Poczucie chaosu i niemocy towarzyszy nam od ponad roku. Pandemia jaka doświadcza nas od tego czasu, sprawiła, że świat, który do tej pory wydawał nam się, pomimo, że niedoskonałym, to jednak w miarę harmonijnym i ułożonym miejscem, nagle uległ fragmentacji, a poszczególne części jego układanki przestały do siebie pasować. Artyści tłumaczą świat na swój sposób, poszukując znaczeń w poszczególnych przedmiotach i dekonstruując społeczno-kulturowe konstrukty, a poprzez filtr osobistych doświadczeń i wrażliwości, przeobrażają je w sztukę.
Kurator Paulina Grubiak
Artyści:
Marco Angelini
Urodził się w Rzymie w 1971 roku. Mieszka i pracuje w dwóch miastach – Rzymie i Warszawie.
Marco Angelini w swoich pracach bada metropolię jako zjawisko społeczne ulegające nieustannym procesom transformacji. Miasto stanowi dla niego scenerię, w której nieuświadomione pragnienia współistnieją z nowymi możliwościami, jakie daje rozwój technologii. Staje się tym samym ośrodkiem, a jednocześnie idealnym siedliskiem wszelkich ludzkich paradoksów i sprzeczności. Artysta używając w swoich pracach surowców pochodzących z recyklingu, pozornie niepotrzebnych przedmiotów, a także farby, rozmaitych pigmentów i klejów sprawia, że płaszczyzna malarska przeistacza się w miejsce spotkania form i materii, a także znaków oraz znaczeń. Angelini – daleki od krytyki i ideologizowania – mocno wierzy w to, że sztuka ma do odegrania ważną rolę społeczną: ma przywrócić widzialność rzeczom, zwracać uwagę i w ten sposób tworzyć nowe możliwości współdzielenia, porozumienia i zadawania pytań. Kolejne etapy poszukiwań artystycznych Angeliniego skupiają się na podwójności materii, zagadnieniu pamięci, relacji między materią a czynnikami, które ją zaburzają, a więc czasem, przestrzenią, miastem, Człowiekiem.
Sztuka Angeliniego cieszy się zainteresowaniem wielu kolekcjonerów, a jedno z jego dzieł należy do prestiżowej kolekcji prywatnej Fondazione Roma (Palazzo Sciarra). Od 2006 roku artysta zrealizował kilkanaście wystaw indywidualnych w wielu miastach Europy (w Rzymie, Mediolanie, Warszawie, Londynie i Bratysławie). Wziął udział w licznych wystawach zbiorowych zarówno w instytucjach publicznych, jak i w prywatnych galeriach, mi.in. w Nowym Jorku, Waszyngtonie, Tel Awiwie, Warszawie, Zamościu, Szczecinie, Monachium, Essen, Londynie, Brukseli i Rzymie.
Wśród najważniejszych wystaw Angeliniego na uwagę zasługuje udział w 54. Biennale w Wenecji w 2011 roku (Pawilon Italia nel mondo) dzięki wsparciu Włoskiego Instytutu Kultury w Warszawie, wystawa indywidualna w Museo Carlo Bilotti w Rzymie w roku 2015, udział w 11. Międzynarodowym Festiwalu Sztuki Wizualnej inSPIRACJE / Oksydan w Szczecinie w 2016 roku, instalacja Solchi Urbani (Bruzdy Miejskie) w muzeum sztuki nowoczesnej i współczesnej Museion w Bolzano (Passage di Museion) w roku 2017, wystawa indywidualna w Museo Laboratorio di Arte Contemporanea na rzymskim Uniwersytecie La Sapienza w marcu 2018 roku, wystawa indywidualna Pamięć form w listopadzie 2019 w muzeum Bastion 23 – Palais des Raïs w Algierze z okazji 15. edycji Giornata del Contemporaneo zorganizowanej przez Ambasadę Włoch oraz Włoski Instytut Kultury w Algierze, we współpracy z Ministerstwem Kultury. Artysta współpracuje również z galerią Novus Art Gallery w Abu Dhabi.
EPVS – Elena Panarella Vimercati Sanseverino
Urodzona w Niemczech, ale pracująca w Rzymie, EPVS to artystka wszechstronna. Tworzy zarówno podręczne rzeźby, jak i monumentalne konstrukcje, land art, instalacje dźwiękowe i wideo. W swojej twórczości wykorzystuje różnorodne materiały: od tradycyjnego żelaza i pleksi po bardziej nietypowe: balony, wodę, dźwięk, a nawet rośliny. Elena inspiruje się kontrastami i związkami pojawiającymi się pomiędzy ludźmi, w przyrodzie i przestrzeni; zachodzące między nimi interakcje stanowią rdzeń jej prac. Czas i przestrzeń to tematy wyznaczające drogę i ewolucję jej twórczości. Relacja pomiędzy artystą, jego sztuką, a widzem jest dla artystki fundamentalna. W zgodzie z myślą Schillera, według którego „człowiek jest tylko wtedy całkowicie człowiekiem, gdy się bawi”, EPVS wierzy, że najłatwiejszym sposobem komunikacji są gra i zabawa, które są częstym motywem w jej pracach.
Wśród ostatnich wystaw indywidualnych EPVS warto wymienić It’s my way w Muzeum Bilotti w Rzymie, którego kuratorem był Gianluca Marziani, krytyk, z którym Elena od dawna współpracuje i z którym pokazywała swoje prace w Muzeum Palazzo Collicola Arti Visive w Spoleto na wystawie indywidualnej PLAY i The great kermesse +50, a także dwie instalacje, które znajdują się w stałej kolekcji muzeum. Artystka współpracowała z Gianlucą Marziani również przy wystawie w Muzeum Palazzo della Penna w Perugii.
Warto wyróżnić także wystawę indywidualną Tribute w Muzeum Palazzo Ziino w Palermo, której kuratorką była Laura Francesca z Trapani. EPVS przeprowadziła również kilka interwencji w MAAM w Rzymie, w DIF Museo Diffuso di Formello oraz w Cittadellarte – Fondazione Pistoletto, gdzie kuratorem był Giorgio de Finis.
Dwie duże instalacje Eleny zostały zaprezentowane na Biennale Sztuki Sakralnej BIAS w Wenecji, którego kuratorką była Chiara Donà dalle Rose oraz w Muzeum Palazzo Riso w Palermo w 2016 r., a później w edycji w roku 2018.
Duża część wystaw EPVS miała miejsce za granicą, a jej prace znalazły się w wielu prywatnych kolekcjach. Elena została niedawno zaproszona przez organizatorów MAAM, aby zaprezentować swoje prace na Uniwersytecie w Rzymie w ramach badań na temat kobiecej specyfiki w sztuce. Ostatnia instalacja – MUTMA (ß)ungen on a bridge – została stworzona specjalnie dla Muzeum Macro w Rzymie.
Andrea Pinchi
Andrea Pinchi urodził się w 1967 roku. Mieszka w Rzymie, gdzie pracuje w swoim studio przy Piazza Campitelli.
Świat Pinchi to pincbau (Maurizio Coccia), czyli dzieła tworzone ze skrawków materiałów pochodzących z renowacji starych organów. Przy pomocy farby, elementy takie jak XV-wieczne kawałki drewna, skóry zwierzęcej i cyny ożywają na nowo wyłaniając się z pomalowanego płótna.
Technika ma swoje korzenie w dzieciństwie artysty, który wywodzi się z rodziny organmistrzów. To właśnie w domu rodzinnym Pinchi nauczył się technik renowacyjnych, ale również zapoznał się z bogatym światem organów i różnorodnych materiałów. W procesie powstawania jego dzieł ważne są słowa, od których najczęściej wszystko się zaczyna. Do powstałego w głowie tytułu, artysta dobiera pasujące przedmioty i kawałki materiałów, z którymi wchodzi w swoisty dialog, tworząc własne kompozycje. Andrea Pinchi jest również zainteresowany przestrzennym wymiarem swoich dzieł, które stają się, zwłaszcza w najnowszych pracach, swego rodzaju autonomicznymi rzeźbami.
Od 2011 wystawiał w: Bari, Bazylei, Bruxelles, Como, Florencji, Foligno, Madrycie, Mediolanie, Prato, Rzymie, Spoleto, Treviso, Weronie. Brał udział w 54 Biennale di Venezia oraz gościł z wystawą w Museo Palazzo Collicola Arti Visive w Spoleto, Museo Palazzo della Penna w Perugii oraz w Complesso Monumentale del Vittoriano w Rzymie. Kuratorzy: Alessandra Bertuzzi, Francesca Briganti, Marta Calcagno, Sabina Caligiani, Maurizio Coccia, Lauretta Colonnelli, Noemi De Simone, Vittoria Garibaldi, Lucia Genga, Roberta Macchia, Sveva Manfredi Zavaglia, Gianluca Marziani, Stefoli Masi, Valeria Molosi Pacini, Vittorio Sgarbi, Chiara Silvestri, Clarissa Sirci, Claudio Strinati, Alessia Vergari. Niektóre z jego prac znajdują się w muzeach, fundacjach i kolekcjach prywatnych w Bari, Bonn, Bazylei, Brukseli, Dubaju, Florencji, Foligno, Liegi, Madrycie, Mediolanie, Nowym Jorku, Padwie, Rzymie, Spoleto i Teheranie.
Sebastian Vimercati
Sebastian Vimercati to artysta dźwiękowy, performer i producent. Wychowany w Rzymie, przeniósł się do Berlina w 2018 roku. Jego twórczość, mroczna i introspektywna, nieustannie ewoluuje pod wpływem bodźców dostarczanych przez współczesny świat. W ramach wystawy Chaos/Kosmos artysta zajmuje się dźwiękowym odtworzeniem paralelizmu między zamkniętym środowiskiem (instalacja The Pool), a życiem, z którym zmagają się obecnie ludzie. Artysta odwołuje się do sytuacji pandemii, która wyczerpuje ludzką psychikę bardziej niż kiedykolwiek. Centralnym punktem pracy jest przedstawienie przytłumionego wołania o pomoc, które w końcu całkowicie zanika.
Artysta współpracował już z EPVS przy dwóch wystawach: The Pool w Macro Asilo i Divenire w Spazio T 24. W 2020 roku artysta pojawił się na składance HARD TRADE, a jego pierwsza solowa epka Protracted Control trafiła na Eclectic Limited.
Federica Zianni
Urodzona w Rzymie w 1993 roku, Zianni przeniosła się do Mediolanu w 2012 roku, przy okazji rozpoczęcia studiów na kierunku rzeźby w Accademia di Belle Arti di Brera.
Federica Zianni to młoda, wielokrotnie nagradzana artystka, której prace rzeźbiarskie z początkowo figuratywnych form, przekształciły się w dzieła organiczne i abstrakcyjne. Artystka bada w jaki sposób sztuka, postrzegana jako praktyka, może być punktem spotkania, tzw. „terra franca”, wolnym terenem, na którym poprzez instalacje artystyczne i performanse dochodzi do konfrontacji ze strachem przed współczesnymi problemami, takimi jak tożsamość i migracja. Artystka mówi o swoich rzeźbach, że są nieme, ale cisza jest dla niej również formą komunikacji – uniwersalnym językiem. Jej najnowsza seria prac skupia się na refleksji nad kulturową naturą człowieka i tym jak ona wpływa na jego tożsamość, przywołując starożytne mity i reinterpretując archetypowe obrazy narodzin, śmierci, stworzenia i zniszczenia. W swoich rzeźbach Zianni najczęściej wykorzystuje technikę odlewu z brązu metodą na wosk tracony.
W 2015 artystka roku ukończyła z wyróżnieniem studia licencjackie na wydziale rzeźby. W tym samym roku jej rzeźby wraz z pracami Arnaldo Pomodoro zostały pokazane na wystawie pod kuraturą Marca Meneguzziego w Muzeum Nauki i Techniki w Mediolanie. Do 2017 roku uczęszczała do Hochschule für Bildende Künste w Dreźnie pod kierunkiem Wilhelma Mundta i Nikolai Casterna. Odbyła studia magisterskie w Scuola di Scultura pod kierunkiem profesora Vittorio Corsiniego w Accademia di Belle Arti di Brera. Tytuł magistra rzeźby uzyskała w 2018 roku z wyróżnieniem.
W 2018 roku wzięła udział w konkursach artystycznych, o międzynarodowej renomie, takich jak Combat Prize, Vittorio Viviani Prize i Comel Prize, za które otrzymała wyróżnienie.
W 2019 roku zdobyła Prs Talent Prize i Rospigliosi Prize w kategorii poniżej 30 lat. W czerwcu wystawiła swoje prace w ramach GIFA (International Foundry Trade Fair) w Düsseldorfie, swoje rzeźby prezentowała także na Swiss Art Expo w Zurigo oraz jest finalistką Artrooms Award w Londynie. W 2020 roku po raz pierwszy wystawiała w Galleria d’Arte Moderna di Roma Capitale. Jest finalistką Malamegi LAB15 Art Prize, Weir Gabbioneta Award, a na Mellone Prize zdobyła nagrodę Arts in Rome oraz Fregellae Sculpture Prize, za którą zdobyła drugą nagrodę.
